– Bruk handlingsrommet og sei opp EØS-avtalen 

Einar Frogner, leiar i Nei til EU, ønska velkommen og presenterte bakteppet for debatten:

– Straumprisane har det siste halvanna året vorte fullstendig marknadsstyrt til stor kostnad for familier og næringslivet. Handlingsrommet vi høyrer mykje om, men vi ser veldig lite til det i praksis, sa Frogner. 

– Kan kraftprisane igjen kome under politisk kontroll? Kan handlingsrommet brukast? Er det politisk vilje og mot til å gjere noko med det?

Panelet bestod av Gjermund Skaar, leiar i internasjonalt utval i SV, Tobias Drevland Lund, stortingsrepresentant frå Raudt, Dordi Boksasp Lerum, sentralstyremedlem frå Senterungdommen og Nimrah Ramzam, sentralstyremedlem i AUF. Møteleiar var Eva Nordlund, journalist og kommentator i avisa Nationen. 

Handlingsrommet blir ikkje brukt 

Alle i panelet meinte det er eit handlingsrom innanfor EØS-avtalen, men at dette handlingsrommet ikkje blir brukt godt nok. 

– Der er eit handlingsrom i EØS, men avtalen er uansett ei tvangstrøye. Vi ser inga vilje til å bruke den. Rødt er for å melde oss ut av EØS og forhandle handelsavtale, sa Tobias Drevland Lund. 

Nimrah Ramzam frå AUF meinte at handlingsrommet ikkje har blitt brukt godt nok. 

– Det er klart det er eit handlingsrom, og det er rom for å bruke meir av det. Det er nok eit større handlingsrom i EØS-avtalen enn det dagens og tidlegare regjeringar har brukt, sa ho. 

– Vi ønskjer ikkje å melde oss ut av EØS. Dersom det er mange av direktiva vi er misnøgde med så kan vi seie nei til dei, i staden for å  melde oss ut. 

Senterungdommen vil gå lenger enn å bruke handlingsrommet. 

– Der er heilt klart eit handlingsrom innanfor EØS. Og vi kan seie opp EØS-avtalen. Vi ønskjer å reforhandle EØS og inngå ein handelsavtale, sa Dordi Boksasp Lerum frå Senterungdommen

SVs Gjermund Skaar meiner handlingsrommet ikkje berre er reservasjonsretten, men reservasjonsretten er den viktigaste delen av den. 

– Dei som er for EØS-avtalen snakkar bort reservasjonsretten og snakkar heller om den konstruktive samtalen på bakrommet. SV sitt standpunkt er at vi skal ut av EØS-avtalen. Om Noreg blir dømt på innleigeforbodet så er det eit klart teikn på at EU grip inn i norsk arbeidsliv. Om hardt blir sett mot hardt så ryk EØS for SV sin del.

AUF er ikkje villege til å seie opp EØS for å bevare innleigeforbodet. 

– Vi stiller oss bak LO-leiar Peggy Hessen Følsvik på at vi ikkje gir oss på innleige. Vi må ha vurdering på kva vi skal gjere om vi ikkje får gjennomslag for å halde på forbodet. Vi ønsker at Noreg skal vere ein del av EØS, sa Nimrah Ramzam. 

Kraftpris og handlingsrommet 

Meir fornybar kraft er løysinga AUF ser på kraftpriskrisa. 

– Grunnen til at vi har ei straumkrise er at vi har for lite kraft. Den einaste måten å gjere noko med det på er å bygge ut meir fornybar kraft. Vår kraft er veravhengig, så då har vi fordel av å vere kopla på eit straumnett som gir oss høve til å importere når vi produserer for lite sjølv og eksportere når vi har overskot, sa Ramzam. 

– Vi vil at Noreg skal fortsette å tilkople oss EUs energipakkar.

Tobias Drevland Lund var heilt usamd med AUF om den løysinga. 

– Å bygge ut meir straum er som å fylle badekaret med proppen ute. Mange vil reagere på at vi må betale for vår reine vasskraft med prisen som er rett for kull. Vi har foreslått ein politisk sett straumpris på 35 øre per KWh, sa Drevland Lund. 

– Eg er trur ikkje det er rom for å styre straumpolitikken innanfor EU sine straumpakkar. Vi skal bygge meir straum i Noreg, men det kan ikkje leggast opp slik det blir gjort no med store naturinngrep. Tilgang på rimeleg straum blir opplevd som ein rett, ikkje ei handelsvare, sa Gjermund Skaar frå SV. 

– Eg trur det er ein illusjon å ta energiområdet ut av EØS. Alternativet må vere å seie opp EØS-avtalen, sa han. 

Senterungdommen meiner det kan kome ein ny EU-kamp i Noreg. 

– Vi står på opptakten til ein ny EU-kamp. Neisida må stå samla. Det har vi aldri hatt større behov for, sa Dordi Boksasp Lerum. 

Stort bilde i toppen: Panelet frå venstre: Gjermund Skaar, leder i internasjonal utvalg i SV, Tobias Drevland Lund, stortingsrepresentant frå Raudt, Nimrah Ramzam, sentralstyremedlem i AUF og Dordi Boksasp Lerum, sentralstyremedlem fra Senterungdommen. Heilt til venstre: møteleiar Eva Nordlund, journalist og kommentator i avisa Nationen. (Foto: Sindre Humberset )